Con trỏ trong C là một khái niệm rất quen thuộc đối với các lập trình viên. Tuy cơ bản nhưng lĩnh vực kiến thức mà con trỏ trong C liên quan rất rộng.

Người dùng cần nắm vững những thông tin và kiến thức quan trọng này để có thể sử dụng một cách thuần thục con trỏ C. Và để tìm hiểu chi tiết, hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của R2S!

Con trỏ trong c là gì? 

Trong ngôn ngữ lập trình C, con trỏ là một biến đặc biệt được sử dụng để lưu trữ địa chỉ của một biến khác trong bộ nhớ. Con trỏ cho phép ta thao tác với dữ liệu một cách linh hoạt hơn vì ta có thể truy cập và thay đổi giá trị của một biến thông qua địa chỉ của nó. Điều này rất hữu ích trong việc xây dựng các chương trình phức tạp và tối ưu hóa bộ nhớ.

Con trỏ hỗ trợ một phương pháp gián tiếp giúp truy cập vào dữ liệu của biến mà con trỏ đó đang trỏ đến.

Con trỏ có thể trỏ đến các biến của các kiểu dữ liệu như int, long, float, double, char hoặc là dữ liệu kiểu cấu trúc.

Tại sao phải sử dụng con trỏ? 

Có thể liệt kê ra một số tình huống mà con trỏ có thể được sử dụng như: xây dựng hàm trả về nhiều hơn một giá trị; thao tác trên mảng được dễ dàng hơn bằng cách di chuyển con trỏ thay vì di chuyển vị trí của các phần tử.

Khai báo biến con trỏ trong c

Trong C, một con trỏ là một biến được sử dụng để lưu trữ địa chỉ của một biến khác trong bộ nhớ. Để khai báo một biến con trỏ, bạn sử dụng dấu sao (*) trước tên biến.

<Kiểu_Dữ_Liệu *Tên_Con_Trỏ;>

Hai toán tử sử dụng với con trỏ trong c là Toán tử & và toán tử *

Toán tử & được sử dụng để trả về địa chỉ vùng nhớ của biến

<Tên_Biến = &Tên_Con_Trỏ;>

Toán tử * được sử dụng để trả về giá trị chứa trong vùng nhớ mà con trỏ đang trỏ đến.

<Tên_Biến = *Tên_Con_Trỏ;>

Ví dụ khai báo con trỏ trong c

#include<stdio.h> 

main() {  
  int x;  
  int *px;  

  x = 7;  
  px = &x;  

  printf("%d", *px); 
}

Kết quả hiển thị trên màn hình là 7. Độc giả quan sát hình bên dưới để hiểu rõ hơn về khai báo con trỏ trong c

Giả sử biến x có địa chỉ vùng nhớ là 0240FF8C và nội dung chứa bên trong vùng nhớ là 7 (x = 7)

Khi chúng ta thực hiện xử lý px = &x; có nghĩa là gán biến con trỏ px cho vùng nhớ 0240FF8C.

Muốn truy cập nội dung bên trong vùng nhớ này, chúng ta sử dụng *px và hiển thị kết quả bằng lệnh printf: printf(“%d”, *px);

Con trỏ trong c – Con trỏ với mảng

Trong C, con trỏ là một biến chứa địa chỉ của một biến khác. Với mảng, vì một mảng là một loạt các biến liên tiếp trên bộ nhớ, con trỏ có thể được sử dụng để truy cập các phần tử của mảng.

Như bạn đã biết, chúng ta truy cập phần tử của mảng thông qua chỉ số theo cú pháp 

Tên_Mảng[Chỉ_Số];

và tham khảo địa chỉ của mảng theo cú pháp 

&Tên_Mảng[i];

Đối với con trỏ cú pháp Tên_Mảng[Chỉ_Số] sẽ là *(Tên_Mảng + Chỉ_Số), cú pháp &Tên_Mảng[i] sẽ là

Tên_Mảng + Chỉ_Số;

Ví dụ khai báo mảng

int a[] = {3, 2, 9, 100, 7};

Truy cập phần tử thứ 3 của mảng

Tham khảo địa chỉ mảng

Như vậy khi làm việc với mảng, chúng ta có thể sử dụng một trong hai cách như đã được trình bày ở trên.

Con trỏ trong c – Con trỏ với chuỗi

Trong C, một con trỏ là một biến được sử dụng để lưu trữ địa chỉ của một biến khác trong bộ nhớ. Để khai báo một biến con trỏ, bạn sử dụng dấu sao (*) trước tên biến.

Quan sát đoạn chương trình sau

#include<stdio.h>
main() { 
  char *welcome = "Chao ban "; 
  char yourname[50];
 
  printf("Vui long nhap ten ban: "); //Thông báo 
  scanf("%s", &yourname); //Nhập tên 

  printf("%s%s", welcome, yourname); //Hiển thị
}

Kết quả

Vui long nhap ten ban: Dang
Chao ban Dang

Giải thích chương trình

welcome là biến con trỏ được khai báo và khởi tạo bằng câu lệnh char *welcome = “Chao ban” thay vì sử dụng chuỗi char welcome[10] = “Chao ban”.

Cả hai cách đều cho ra cùng một kết quả, điểm khác biệt ở đây khi khai báo chuỗi sử dụng mảng chúng ta phải chỉ định số ký tự còn đối với con trỏ thì không.

Quan sát câu lệnh char yourname[50]; và câu lệnh char *yourname;

Con trỏ trong c – Con trỏ với hàm

Tạo hàm hoán vị 2 số nguyên

Trường hợp không sử dụng con trỏ

void hoanvi1(int a, int b) { 
  int t;  t = a;  a = b;  b = t;
}

Gọi hàm

int a = 1, b = 2;
hoanvi1(a, b);
printf("a = %d, b = %d", a, b);

Kết quả hiển thị là 1, 2. Điều đó có nghĩa là giá trị của a, b vẫn giữ nguyên mặc dù bên trong hàm hoanvi1 đã thực hiện thay đổi giá trị.

Trường hợp sử dụng con trỏ

void hoanvi2(int *a, int *b) {   
  int t;
 
  t = *a;   
  *a = *b;   
  *b = t;
}

Gọi hàm

int a = 1, b = 2;
hoanvi2(&a, &b);
printf("a = %d, b = %d", a, b);

Kết quả hiển thị: 2, 1. Nghĩa là giá trị của a và b đã được thay đổi ngay bên trong thân hàm. Điều này có thể được giải thích như sau

Đối với hàm hoanvi1 mặc dù chúng ta thực hiện hoán đổi giá trị cho 2 tham số a và b và đương nhiên giá trị của 2 tham số này sẽ thay đổi, tuy nhiên CHỈ THAY ĐỔI BÊN TRONG HÀM, khi kết thúc hàm giá trị của 2 tham số này vẫn được giữ nguyên. Vì thực chất bên trong hàm chỉ sử dụng bản sao của biến nên khi mọi thay đổi bên trong hàm sẽ không được ghi nhận.

Đối với hàm hoanvi2 vì chúng ta đang sử dụng con trỏ nên việc thay đổi giá trị được thực hiện trên bản gốc của biến. Vì vậy giá trị của biến khi bị thay đổi bên trong hàm sẽ được ghi nhận sau khi kết thúc hàm.

Một số bài tập thực hành

• Bài thực hành số 1: Viết chương trình kiểm tra một chuỗi có phải là palindrome không. Một chuỗi được gọi là palindrome nếu sau khi đảo ngược các ký tự của nó thì ta vẫn nhận được chuỗi như ban đầu. Ví dụ chuỗi MADAM.
• Bài thực hành số 2: Viết chương trình nhập vào một cái tên và đếm số ký tự là nguyên âm và phụ âm.
• Bài thực hành số 3: Viết chương trình tìm phần tử có giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhất trong mảng một chiều.

Tổng kết

Như vậy, qua bài viết về Con trỏ trong C ở trên, R2S chúng tôi đã giúp bạn hiểu được về định nghĩa của con trỏ, khai báo biến con trỏ và con trỏ với mảng, con trỏ với chuỗi, con trỏ với hàm.

Đừng quên bỏ lỡ bất cứ bài viết nào của chúng tôi để học thêm nhiều kiến thức hữu ích về ngôn ngữ lập trình C nhé.

Hãy đến website của R2S để tìm hiểu sâu hơn vào lập trình và công nghệ thông tin để có nhiều kiến thức hay về nó hơn nha. 

Bài viết gốc được đăng tải tại giasutinhoc.vn